Tien moeders…

Ik zit als toehoorder bij het symposium ‘Doodgewoon bespreekbaar; elkaar verbinden in de palliatieve zorg’. Benieuwd wat ik van hetgeen ik hier te horen ga krijgen als les mee zal nemen. Als overledenenverzorgster begint mijn werk pas ‘aan de andere kant van de lijn’, oftewel na het overlijden. Natuurlijk ben ik bekend met de palliatieve zorg, persoonlijk en ooit als vrijwilligster in een Hospice.

Het thema is vandaag vooral hoe we omgaan met de diversiteit aan culturen en godsdiensten. Er komen diverse sprekers en ook verschillende culturen voorbij. Vooral de Chinese cultuur heeft een uitgebreid uitvaartritueel.

Wat eigenlijk bij alle sprekers naar voren komt is dit: Kijk naar de mens… Zonder oordeel, zonder voor de ander in te vullen, luister en vraag. (En stel nooit de vraag ‘waarom’!)

Er wordt een aantal casussen besproken waaruit blijkt dat het soms (heel) moeizaam kan zijn om elkaar als arts/behandelaar en patiënt/familie te kunnen vinden in persoonlijke / religieuze / culturele opvattingen en datgene wat een arts als zijn/haar werk ziet. Het is een kunst (en een uitdaging!) om binnen dat kader (en in het kader van protocollen en richtlijnen) ook tegemoet te komen aan de wensen en opvattingen van de zorgvrager.
Het is belangrijk om naar de middenzone te stappen en, eenmaal in die middenzone, te proberen om stapje voor stapje elkaar te vinden en te zoeken naar een tussenoplossing.

Wij mogen eigenlijk niet verwachten van de zorgvrager/naasten, die al in een heftige, verdrietige situatie zit(ten), de laatste levensfase dat zij deze stap als eerste zet(ten). Of in ons geval als overledenenverzorg(st)ers, dat de nabestaanden wiens dierbare net is overleden, deze stap als eerste zetten.

Het was een boeiend en interessant symposium, heel leerzaam om door de casussen te beseffen in welke situatie een familie voorafgaand aan het overlijden gezeten kan hebben. Het is heel goed om daar even bij stil te staan en om aan te denken op het moment dat er een overlijden heeft plaatsgevonden en je met nabestaanden te maken krijgt die alles anders willen dan wat wij ‘geleerd’ hebben of waarvan wij denken dat het ‘juiste’ is.
Wat mij van alle verhalen, religies en casussen vooral is bijgebleven geldt voor alle culturen. Het is maar één zin, die je eigenlijk wel weet maar waar je niet altijd of misschien niet voldoende bij stil staat als je met meerdere nabestaanden een overledene verzorgt:

Als een moeder van tien kinderen overlijdt, overlijden er tien moeders…

M.